एमबिए पास गरेर बिरुवा बेच्न थालेकी सलोनी

काठमाडाैँ ।  अझै पनि धेरैजसो, उच्च शिक्षापछि जागिरको कुरालाई नै प्रधान मानिन्छ । आफ्नै कुनै काम शुरु गर्न ‘शैक्षिक योग्यता’ बाधक बन्ने गरेको छ । तर थोरै नै सही केहीले यो परिधि नाघ्न थालेका छन् । र त्यस्तै मध्येकी एक हुन सलोनी महर्जन ।

सलोनीलाई जावलाखेलको २३ औँ पुष्पमेलामा व्यस्त मात्र होइन उनको अब्बल व्यवस्थापन कलाले काम नगर्नेले बहाना खोज्छ काम गर्नेले जताततै अवसर देख्छ भन्ने देखाउँथ्यो ।

पुरानो तरिकाले उनको अध्ययन र योग्यतालाई लिने हो भने सलोनीले कुनै वित्तीय संस्थाको व्यवस्थापक बन्ने योग्यता बनाएकी छन् । तर सलोनी अर्काको कम्पनी होइन आफ्नै फूलबारी सम्हालिरहेकी छन् । र त्यो फूलबारीको नाम हो ‘हाम्रो बगैँचा’ । हाम्रो बगैँचाका बिरुवा बेच्न उनी पुष्प मेलामा व्यस्त छिन् ।

आमा बुबाले २० वर्षदेखि नर्सरीमा फूलहरूसँग खेल्दै रमाउँदै गरेको हेर्दै हुर्किएकी सलोनीलाई त्यसको प्रभाव हुने नै भयो । यसको आर्थिक उपार्जनको पक्षबारे पनि उनी जानकार नै थिइन् ।

व्यवस्थापनमा स्नातकोत्तर गरिसकेपछि सलोनी लकडाउनमा घरमै थुनिएकी थिइन् । त्यहीबेला उनलाई एउटा जुक्ति फुर्‍यो । अनलाइनमा बिरुवाको फोटो राख्ने अनि बेच्ने । धेरै मानिसले बिरुवा मन पराए । उनी त्यसैमा रमाउन थालिन् । अलि अलि गर्दै भ्याईनभ्याई हुन थाल्यो । लकडाउनको बेला भएकाले फुर्सद बढ्दा बिरुवा रोप्ने, गोडमेल गर्ने, बगैँचा बनाउन चाहनेहरू अरू बेला भन्दा बढी थिए । त्यसले सलोनीको अनलाइन व्यापारलाई झन् भरथेग गर्‍यो । उनी हौसिइन् ।

लकडाउन खुल्ने बित्तिकै सलोनीले मैतीदेवीमा ‘हाम्रो बगैँचा’ नामको नर्सरी खोलिन् । उनको नर्सरीको पहिलो उद्देश्य नै नेपालमै बिरुवा उत्पादन गर्ने र बेच्ने रहेको उनी बताउँछिन् । यसका लागि उनी एमबिएको अध्ययनले झनै सघाइरहेको बताउँछिन् । ‘पहिले परम्परागत तरिकाले बिरुवा बेचिन्थ्यो अब मार्केटिङ र ब्राण्डिङ गरेर बेच्ने समय छ, एकातिर प्रतिस्पर्धा र अर्कातिर गुणस्तरको कुरा छ त्यसैले मलाई मेरो क्वालिफिकेशनले एकदमै सहयोग गरिरहेको छ’ उनले भनिन् ।

अनलाइनबाट बिरुवा बेचेको आम्दानीबाट बगैँचा बनाएकी उनले अहिले १२ जनालाई रोजगारी दिइरहेकी छिन् । बिरुवा बेचेर वार्षिक ४० लाखसम्मको आम्दानी हुने जानकारी दिइन् ।

सरकारलाई छैन चासो
अहिले नेपाल फ्लोरिकल्चर एसोसिएसन फियानले आयोजना गरेको २३ औँ पुष्प मेलामा केही नर्सरीले पुरस्कार पाएका छन् । तर त्यो पुरस्कार के आधारमा दिने भन्ने विषय नै विवादित रहेको सलोनीले बताइन् । उनी भन्छिन्, ‘सबै व्यवसायीले नर्सरीमा बेच्नका लागि फूmल नै लगाउने हो । एउटा स्टल अवलोकन गरेर कुन आधारमा पुरस्कार दिन मिल्छ ? उनले सोधिन् । साना र नयाँ व्यवसायीलाई प्रोत्साहन दिनुपर्नेमा उल्टै निराश बनाउने काम भएको उनको अनुभव छ ।

सरकाले महिला उद्यमीलाई सहयोग र समर्थन गर्ने भनेपनि व्यवहारमा त्यस्तो नपाएको अनुभव छ उनको । स्वदेशी फूल र बिरुवाको मूल्य परिमार्जन नभएको बर्सौँ भएको र नेपाली फूलको बिरुवा २० देखि ४० रुपैयाँसम्ममा मात्र बेच्न पाइने व्यवस्थामा हेरफेर हुनुपर्ने उनको माग छ ।

नेपाली फूलको उत्पादन बढाएर फूलको आयात नै ठप्प बनाउने गरी उत्पादन गर्न सकिने तर त्यसका लागि सरकारले पुष्प व्यवसायलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्ने उनी बताउँछिन् । फूल पर्यावरण र वातावरणको हिसाबले मात्र नभई व्यक्तिको मानसिक स्वास्थ्य र धार्मिक हिसाबले समेत जोडिएकाले यो क्षेत्रको विकासका लागि सरकारले विशेष योजना नै तयार पारेर लागू गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।

व्यवसाय गर्नेलाई दुरुत्साहनको साटो प्रोत्साहन गर्ने र अप्ठेराहरू फुकाइदिने हो भने युवा पुस्तालाई उद्यमी बनाउने बाटो थप खुला हुने उनको अनुभव छ ।