पृथ्वी सामान्यभन्दा किन छिटो घुम्न थाल्यो ?

बेलायतको राष्ट्रिय भौतिक प्रयोगशालाका वैज्ञानिकहरूले जुन २९ र अर्को छोटो दिन जुलाई २६ मा रेकर्ड गरेका छन् । यी दुवै दिनमा, पृथ्वीले आफ्नो सामान्य २४ घण्टाको परिक्रमा २४ घण्टाभन्दा कममा पूरा गर्‍यो ।

वैज्ञानिकहरूले समय मापन गर्न परमाणु घडीहरू प्रयोग गर्न थालेयता अर्थात् सन् १९६० पछि सबैभन्दा छोटो दिन यसपालिको जुन महिनाको २९ तारिख भएको जनाइएको छ । २९ तारिख सामान्य भन्दा १.५९ मिलिसेकेन्ड छोटो दिन थियो । यसैगरी यो जुलाईको २६ तारिख सामान्यभन्दा १.५० मिलिसेकेन्ड कम थियो, जुन नयाँ रेकर्ड मानिएको छ ।

वैज्ञानिकहरूका अनुसार पृथ्वीको परिक्रमा सामान्यभन्दा छिटो भएकोले छोटो दिनहरू हुने गर्छ । तर पृथ्वी किन छिटो घुमिरहेको छ? वैज्ञानिकहरू यसको बारेमा पूर्णतया निश्चित छैनन्, तर वैज्ञानिकहरूले निम्न कारणले यस्तो भएको हुन सक्ने बताएका छन्:-

• जियोफिजिकल रिसर्च लेटर्समा प्रकाशित एक अध्ययनका अनुसार ग्लोबल वार्मिङ (विश्व उष्णीकरण) ले ग्लेशियरहरू पग्लन सुरु गर्‍यो, जसले गर्दा हाम्रो ग्रहको परिक्रमाको अक्ष सन् १९९० को दशकको तुलनामा छिटो सर्छ र पृथ्वी छिटो घुम्न थाल्छ ।
• हिमनदीहरू पग्लिने र जम्नेलगायतका जलवायु वा जलवायु प्रणालीमा हुने परिवर्तनहरूले पृथ्वीको तौलमा असर गरिरहेको छ ।
• कपासको बत्ती कात्दा कपासबाट आफ्नो हात फैलाउँदै लगेजसरी भूकम्प र अन्य भूकम्पीय गतिविधिहरूले पृथ्वीको केन्द्रतिर द्रव्यमान सारेको पनि हुनसक्छ । पृथ्वी भित्र पग्लिएको कोरको गतिविधि जसले ग्रहमा द्रव्यमान स्थानान्तरण गर्दछ ।
• महासागरीय विस्तार र समुद्रको भुईँमा पर्ने दबाब जसले पृथ्वीको अक्षलाई तान्छ ।
• पृथ्वीको अक्षको प्राकृतिक विस्थापन, घुमाउने गतिसँग जोडिएको हुन सक्छ ।

अस्ट्रेलियाका खगोलविद् फ्रेड वाट्सन बताएअनुसार पृथ्वी घुमिरहेको ठोस बल मात्र होइन भन्ने कुरालाई मनन गरिनु पर्छ । वाट्सनले भने यो भित्र र बाहिर दुवै तरल भएको छ र यो सबै चीजहरू अलि सुस्त भएको छ कि वातावरण प्राप्त भएको छ । केही वैज्ञानिकहरूले यो छोटो दिनको नयाँ अवधिको सुरुवात हुनसक्ने सोचेका छन् ।

एक रिपोर्टका अनुसार यदि पृथ्वीले तीव्र गतिमा घुमिरह्यो भने यसले नकारात्मक छलाङ सेकेन्ड वा नकारात्मक छलाङ सेकेन्डको सुरुवात गर्न सक्छ । यी नकारात्मक छलाङ सेकेन्डहरू परिचय गर्नुको उद्देश्य पृथ्वीले सूर्यको वरिपरि परिक्रमा गर्ने दरलाई कायम राख्नु हो जुन परमाणु घडीहरूबाट मापनसँग मेल खान्छ । यसले घडी-निर्भर आइटी प्रणाली र सफ्टवेयर र जीपीएस् उपग्रहहरूको लागि सम्भावित रूपमा घातक प्रभाव पार्न सक्छ । –स्राेतः INS